حتما تا به حال پیش آمده که در هنگام تدریس متوجه شوید که تعدادی از زبان آموزان هرچند باهوشند، اما توجه کافی در کلاس ندارد. یکی از عوامل عدم توجه میتواند «اختلال بیشفعالی» باشد. در این مقاله ابتدا تعریف مختصری از این اختلال و سپس چند توصیه کاربردی برای معلمان ارائه شده است. از آنجا که مشکل زبانی افراد بیشفعال ممکن است در هر سن و سالی بروز کند، این توصیهها میتواند در کلاسهای مختلف و گروههای سنی مختلف قابل استفاده باشد.
بیشفعالی چیست؟
بیشفعالی و عدم تمرکز (ADHD) یک اختلال ذهنی رایج است که رفتار و افکار زندگی روزمره افراد را تحت تاثیر قرار میدهد. این اختلال معمولأ ابتدا در دوران کودکی دیده شده و اغلب تا دوران بزرگسالی ادامه دارد. عدم تمرکز و رفتارهای تکانشی از شایعترین علائم آن است. بسیاری از کودکان بیشفعال با مهارتهای زبانی حرف زدن، خواندن و نوشتن مشکل دارند که حتی هنگام استفاده از زبان مادری نیز دیده میشود. آنها کندتر از دیگران مطالب را درک میکنند، چراکه برای سازماندهی افکارشان نیاز به زمان بیشتری دارند. حتی زمانی که پاسخ سوال معلم را میدانند نمیتوانند به سرعت جواب دهند.
توصیههایی برای تدریس به افراد بیشفعال
شمرده صحبت کردن
برای زبانآموزان بیشفعال بسیار دشوار است که اطلاعات زیادی را به یکباره درک کنند. زبان آموزانی با مشکلات پردازش زبان، به سرعت گیج میشوند و زمانی که شما وارد مراحل بعدی درس شدهاید، او همچنان درگیر مراحل اولیه است.
تشویق زبانآموزان بیشفعال
وقتی زبانآموز بیشفعال داوطلب میشود تا به سوالی پاسخ دهد، به او زمان کافی بدهید تا حرفش را تمام کند. اگر لازم است از او سوالهای کمکی بپرسید تا سرنخهایی برای پاسخدادن داشته باشند یا کلمات کاربردی در اختیارش قرار دهید. مثلا اگر از او در مورد رستوران مورد علاقهاش پرسیدهاید، چند کلمه و اصطلاح مرتبط نیز روی تخته بنویسید تا بتواند از آنها استفاده کند. به طور مثال کلمات زیر:
- chef, main course, starter, dessert, waiter, waitress
- delicious, tasty, modern, traditional, clean, old, new
بهکارگیری حواس پنجگانه در یادگیری
بهترین شیوه یادگیری برای افراد بیشفعال دیدن، شنیدن و لمس کردن است. یک کودک از ابتدا کلمات جدید را به همین شکل میآموزد. به طور مثال ابتدا کلمه «باران» را از کسی میشنود. تصویر آن را در کتاب یا تلویزیون میبیند، خارج از خانه در زمان بارندگی آن را لمس میکند.
در کلاس نیز میتواند چنین باشد: معلم تصویر کلمات جدید درس را روی تخته به زبانآموزان نشان دهد، سپس از دستها و زبان بدن برای توضیح بیشتر آنها استفاده کند و در نهایت از آنها بخواهد که تمرین کنند.
برای مثال برای تدریس این کلمات در کلاس می توان از حس چشایی زبان آموزان استفاده کرد:
- juicy/ drippy/ wet
- crunchy/ hard/ crisp
- shiny/ dull/ bright/ dark
- mushy/ soft
- sour/ sweet/ bitter/ tangy
ابتدا چند سیب با رنگهای مختلف (مثلا سبز و زرد و قرمز) با خود به کلاس بیاورید. آنها را به کلاس نشان دهید. سپس سیبها را قطعه قطعه کرده و زبانآموزان را گروه بندی کنید. به تعداد قطعهها و تعداد بچههای کلاس توجه داشته باشد. همه بچهها باید بتوانند همه طعمها را بچشند. از آنها بخواهید که در گروههایشان هنگامی که مشغول خوردن سیبها هستند، در مورد مزه و حالت آنها گفتگو کنند. در مرحله بعد روی تخته یک جدول بکشید که به تعداد هر سیب یک ستون داشته باشد. از زبانآموزان بپرسید که از کدام سیب بیش از همه خوششان آمده و اسم آنها را در ستون مرتبط یادداشت کنید. زمانی که از آنها در مورد سیب مورد علاقهشان میپرسید در مورد طعم آنها نیز صحبت کنید و از کلمات هدف این درس استفاده کنید.
نقشه ذهنی
با کمک یک نقشه ذهنی به زبانآموزان کمک کنید تا افکارشان را در قالب یک تصویر مرتب کنند. پیش از اینکه آنها تکلیفشان را بنویسند، روی تخته یک دایره بکشید: ایده اصلی را وسط دایره بنویسید و ایدههای مرتبط را با خطوطی به اطراف دایره وصل کنید، این تصویر به آنها ایده میدهد و هر زمان که گیج شدند میتوانند دوباره در مسیر قرار بگیرند.
شروع با داستان
یک معلم اسپانیایی به نام میریام پالانت Miriam Pallant در وبلاگ مدرسهشان از تجربه خودش نوشته است: «هر زمان شاگردان کلاس بیشتر مشتاق صحبتکردن و استفاده کردن از زبان هستند و چندان به حفظ کردن لغات علاقهای نشان نمیدهند، برنامه درسی گرامر_محور را کنار گذاشته و با زبانآموزان همراه شدم.» میریام از تکنیک ابداعی همکارش بلین ری Blaine Ray استفاده میکند.
این تکنیک «داستانگویی» نام دارد. این روش به کمک مهارت خواندن و داستانگویی، آموزش زبان را کاربردیتر میکند. روش کار او به این صورت است:
- کلمات جدید در قالب داستان معرفی میشوند.
- تصاویری از کلمات جدید به زبانآموزان نشان داده میشود.
- زبانآموزان کلمات جدید را در بازیها استفاده میکنند.
- در پایان تصویر چاپ شدهای از داستان و سوالات مرتبط به زبانآموزان داده میشود تا به عنوان تکالیف انجام دهند.
در انتها زبانآموزان با دستاوردی عملی همراه با حس موفقیت به خانه میروند. دقیقاً مانند زمانیکه کاردستی درست کردهاند و آن را با خود به خانه میبرند یا طعم غذایی را که در کلاس آشپزی پختهاند را میچشند.
Source