در دنیای امروز که پر از اخبار گمراه‌کننده است، تفکر انتقادی از مهارت‌های اصلی محسوب می‌شود. کلمه critical (انتقادی) ریشه یونانی دارد و از کلمه krinein به معنی جدا کردن یا تصمیم گرفتن گرفته شده است. به طور کلی به معنی نگاهی تحقیق محور و پرسش‌گرانه است .
اگر بخواهیم زبان‌آموزان مطلبی با چنین دیدی بخوانند و در مورد آن مطلب بیشتر از همیشه فکر کنند، به رویکردی آگاهانه در هنگام خواندن نیاز داریم. به طور مثال پیش از خواندن یک مطلب، لازم است از آنها بخواهیم با توجه به عنوان، پیش‌بینی کنند که قرار است چه مطلبی را بخوانند و هنگام خواندن به دنبال اطلاعات خواسته شده باشند.
چه انتظاراتی می‌توانیم از زبان‌آموزان داشته باشیم؟
- مطلب خوانده شده را خلاصه کنند.
- ایده اصلی مطلب را پیدا کنند.
- فرضیاتی که در متن به عنوان یک امر بدیهی در نظر گرفته شده را پیدا کنند.
- دلایل نویسنده را تحلیل کنند و اعلام کنند که چقدر این دلایل موجه هستند.
- نوشته‌های دیگر در این زمینه را تحلیل کرده و تفاوت میان این مطالب را بررسی کنند.
اهمیت تفکر انتقادی و مهارت درک مطلب چیست؟
«اخبار غلط» یا «اطلاعات گمراه‌کننده» در دنیای رسانه می‌تواند خواننده را گیج کند یا به مسیری غلطی بکشاند. اهمیت دیگر آن ایجاد تمایز میان واقعیت و نظر است. وقتی هنگام خواندن یک متن راهبردهای انتقادی را به زبان‌آموزان می‌آموزیم، در واقع افرادی مطلع تربیت می‌کنیم. همچنین آنها هنگام خواندن و تامل روی یک متن به خودشان بیش از پیش باور خواهند داشت.
در زیر تعدادی از راهبردهای عمومی که مرتبط به مهارت درک مطلب هستند جمع‌آوری شده‌اند. با کمک آنها به زبان‌آموزان‌تان کمک کنید که مطلب را بهتر درک کنند:
- هدف متن چیست.
- محتوای متن را پیش‌بینی کنید.
- ساختار متن را تحلیل کنید.
- سوال‌هایی بپرسید و به آنها کمک کنند ساختار من را بفهمند.
- سوال‌هایی بپرسید و به آنها کمک کنند تا درمورد خط داستانی و موضوع متن بیشتر فکر کنند.
- پیش از استفاده از دیکشنری، معنی کلمات را در متن حدس بزنند.
- در مورد متن بحث کنید و از آنها بخواهید در مورد تجربیات خودشان در این زمینه بیشتر مثال بزنند.
در مورد متن چه سوالاتی می‌توانید از زبان‌آموزان بپرسید؟
- نویسنده آن کیست؟
- چه زمانی و کجا نوشته شده است؟
- چرا نویسنده آن را نوشته است؟ اگر این متن یک راوی دارد، نظر شخصی او چیست؟
- زمان و مکان نوشته چه تاثیری بر دیدگاه طرح شده در داستان دارد؟ آیا هیچ پیش‌فرض فرهنگی، علمی یا اجتماعی در متن وجود دارد؟
- اگر این یک متن علمی است، آیا در مورد این موضوع تحقیق کاملی انجام شده است؟
- اگر این متن، یک خبر است، منبع آن چیست؟
- آیا اطلاعات حاضر (تاریخی، علمی، فرهنگی) معتبرند؟ حتی اگر در حال مطالعه یک داستان هستید، چطور می‌توانید از اعتبار اطلاعات آن مطمئن شوید؟
چه فعالیت‌هایی در کلاس درک مطلب می‌توان انجام داد؟
- سوال‌هایی با پایان باز بپرسید. در کلاس پس از اینکه پانزده دقیقه به خواندن متن اختصاص دادید، از زبان‌آموزان سوالاتی بپرسید که پایان باز دارند. همچنین این پرسش‌ها فضایی را فراهم می‌کنند تا زبان‌آموزان از کلمات جدیدی که یاد گرفته‌اند استفاده کنند. به طورمثال:
- چرا این نکته را مطرح کردی؟
- بر اساس چه نکته‌ای که شنیده‌ای/ دیده‌ای/ خوانده‌ای، این نکته را مطرح کردی؟
- چه دلایل و شواهدی در متن پیدا کردی؟
- چه مطالب دیگری را در متن پیدا کردی؟
- به آنها کمک کنید تا درباره موضوعات مطرح شده در کلاس بحث کنند. بحث‌های کلاسی بهترین گزینه است تا زبان‌آموزان بتوانند استدلال کردن را تمرین کرده و برای حمایت از نظر خود دلیل بیاورند.
- صبور باشید. به زبان‌آموزان‌تان زمان فکر کردن بدهید. درست است که اغلب اوقات در کلاس وقت کم داریم اما زمانی‌که زبان‌آموز درمحیط احساس راحتی و امنیت داشته باشد، با اعتمادبه‌نفس بیشتری فکر کرده و مطلب را درک می‌کند.
- در کلاس صندلی داغ داشته باشید. از یکی از زبان‌آموزان بخواهید تا روی صندلی داغ بنشیند. یکی از شخصیت‌های داستان را انتخاب کنید و از دیگر زبان‌آموزان بخواهید تا از او سوال کنند.
Resource:
