آیا تدریس به کودکان به سادگی آنچه که فکر میکنیم است؟! سلام به شما همراهان همیشگی، در این مقاله و با کمک خانم درنا گلشنی (کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی و مشاور آموزشی)، به موضوع “تدریس به کودکان” میپردازیم.
به عنوان مقدمه، بخشی از مصاحبه خانم گلشنی را با هم میخوانیم:
“وقتی با کودکان سروکار داریم، بهتر است برای آموزش به نحوی با آنها برخورد کنیم که قبلاٌ تجربه کردهاند و با آن آشنا هستند؛ مثلاً در فارسی تا 18 ماهگی فقط میبینند، درک میکنند، دریافت میکنند و… که Silent Period نامیده میشود. بعد از آن کم کم شروع میکنند به صحبت کردن (تک کلمه/دو کلمه)، سپس بیان جملاتی که ممکن است از لحاظ گرامری درست نباشند ولی منظورشان را میرساند؛ و در نهایت کم کم این زبان را گسترش میدهند تا جایی که با توجه به رشد شناختیشان میتوانند کاملاً با جامعهی اطراف تعامل داشته باشند.
اگر ما بتوانیم در آموزش زبان انگلیسی نیز چنین فضایی را با شبیهسازی نسبی برایشان فراهم کنیم و صبوری داشته باشیم، میتوانیم کار را در فضایی لذتبخشتر پیش ببریم و با فراهم کردن فضای Holistic Approach آنها را در معرض بخشهای مختلف زبان قرار دهیم. تجربیات و مطالعات نشان داده که [مخصوصاً] برای گروه سنی Very Young Learners و تا حدی هم برای Young Learners این روش بیشتر جوابگو بوده، تا اینکه بچهها در معرض آموزش مستقیم هر Skill یا هر بخش بصورت جدا جدا قرار بدهیم و بعد آنها را مجموع کنیم.
پس در این میان آگاه بودن به مسائل روانشناسی خصوصاً روانشناسی رشد در کودکان میتواند به مدرس کمک کند که از آن پلهها و مراحل استفاده کند، آنها را با مراحل آموزش زبان دوم تطبیق دهد و کلاس موفقتری پیش ببرد.”
در زیر میخواهیم خیلی کوتاه به بخشی از نکات کلیدی تدریس به کودکان نگاهی داشته باشیم و راهحلهایی را برای چالشهای تدریس به این گروه ارائه دهیم.
چالشهای تدریس به کودکان
- زبانآموز بیشتر در کلاس از زبان مادری استفاده میکند! برای رفع این مشکل مقالهی قبلی من با خانم فرناز معماری را بخوانید. استفاده از زبان مادری در آموزش زبان دوم
- متوجه درخواستی که از او شده نیست! سعی کنید instructionی که به بچهها میدهید شفاف و به سادهترین شکلِ ممکن گفته شده باشد و حتماً یک model به آنها نشان دهید. / و یا از یک دانشآموز بخواهید تا به زبان مادری تسک را توضیح بدهد.
- مشارکت در فعالیتها را رد میکند! دلیل را جویا شوید. آیا اعتمادبهنفس ندارد؟ او را در کارهای گروهی قرار دهید. / آیا دانش کافی را ندارد؟ از او سؤالاتی را بپرسید که مطمئن هستید جواب آن را میداند و یا فعالیتی به او بدهید که در سطح او باشد. / و یا شاید حال خوبی ندارد و یا روز خوبی نداشته است و علاقهمند نیست، به هر حال شما باید سعی کنید او را تحت فشار قرار ندهید؛ او حتماً بعد از یک یا دو فعالیت دوباره به کلاس باز میگردد و در فعالیتها حضور پیدا میکند، فقط باید صبور باشید.
- متریال مورد نیاز کلاس را به همراه ندارد! اصلاً کودک را مقصر خطاب نکنید تا باعث سرافکندگی او نشوید، و تنها به یک نوت کوچک به والدین بسنده کنید و از اهمیت به همراه داشتن کتاب و … بنویسید. همینطور یک گروه واتساپ و یا هر پلتفرمی برای اطلاع به تمامی والدین که چه در کلاس گذشت و به چه چیزهایی برای جلسهی بعد نیاز هست هم میتواند مفید باشد.
- زبانآموز در حال بازی، صحبت کردن و…، در کل گوش نمیدهد! از سیگنالهایی برای جلب توجه آنها استفاده کنید به طور مثال: سیگنالهایی که نیاز به پاسخ دارند از طرف بچهها (!Teacher: 1 2 3, eyes on me = !Students: 1 2 3, eyes on you) و یا میتوانید از ده تا صفر بشمارید و به آنها بگویید تا شمارهی صفر همه باید ساکت بوده باشند. با یهکم خلاقیت !You are ready to go 🙂
- “بزرگترین چالشی که معلمهای کودک با آن مواجه هستند آگاه نبودن به خصوصیات و ویژگیهای یک کودک است؛ یعنی آن بخشی که چقدر این بچه ها را میشناسند و چقدر میتوانند از روی شناختشان بهره بگیرند در زمینهی کنترل نظم کلاس، نحوهی انتقال مطلب، نحوهی ارزیابی مطلب و … .” مقالات قبلی من میتوانند در مدیریت بهتر کلاسها در رابطه با این موضوع به شما کمک کنند: چگونه با دانشآموزان هنجارشکن برخورد کنیم؟ / چرا دانشآموزان تکالیف خود را انجام نمیدهند؟ / مدیریت انواع کلاس ها
- دانشآموزان با یکدیگر کنار نمیآیند! “چالش دیگری که معلمها دارند روی کنترل زبانآموزان است و یا روی مدیریت کلاس مشکل دارند بچهها با هم بحث دارند دعوا دارند و نمیدانند چطور صلح و آرامش را به کلاس برگردانند و …که باز من احساس میکنم که اگر آشنایی به انواع Troublemaker ها در کلاس داشته باشند و بتوانند سیاست و مدیریت بخرج بدهند و استراتژی داشته باشند که مثلا فلان دانشآموز من Powerseeker است این به دنبال قدرته من با یک کار میتوانم این احساس را به او بدهم که خیلی به ضرر بقیهی بچهها و کلاس و من نباشد؛ و یا مثلا اعتراض میکند و من با یک کار کوچک میتوانم این احساس را به او بدهم که من حواسم به تو هست و … . بنابراین این مدیریت کلاس رو معمولا معلمها باهاش به مشکل برمیخورند که با شناخت بیشتر دانشآموزان قابل کنترل است.”
کتابی که خانم گلشنی برای شناخت بهتر و بیشتر دانشآموزان معرفی کردهاند را میتوانید از اینجا دانلود کنید.
نکات کلیدی و مهارتهای تدریس به کودکان
در اینجا هم نکات بسیاری هستند که ما تنها به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
Attention Span دانشآموزان خود را در نظر بگیرید. به بازهی زمانی که بچهها میتوانند روی یک اکتیویتی تمرکز بکنند گفته میشود که اصولا بر طبق سن آنها محسابه میشود؛ مثلا attention span یک دانشآموز پنج ساله، پنج دقیقه است. پس اگر یک ویدیو یا یک کارتون انیمیشن در کلاس پخش میکنید اما متوجه میشوید که بچهها بعد از مدتی حوصلهشون سر میره و شروع میکنند به شیطنت کردن؛ بنابراین با در نظر گرفتن میانگین attention span کلاستان از حواس پرتی دانشآموزان بکاهید تا تایم یادگیری مفید بیشتری داشته باشید. حتی برای بازیها هم حتما معلمهای عزیز variety فعالیتها را بر این اساس بگذارند که در تایم تمرکز بچهها بگنجد.
برای کلاس بیش از حد آماده باشید! همیشه چندین فعالیت اضافه برای تایمهای خالی که ممکن است در کلاس پیش بیایند داشته باشید. همچنین در نظر بگیرید که نهایتا پس از 12 تا 20 دقیقه اکتیویتی عوض بشه؛ اگر heads down activity (یک سری فعالیتهای نوشتنی و رنگ کردنی و…) بوده بعد از آن heads up activity (فعالیتهایی که در آن تحرک وجود دارد) داشته باشید و یا ترکیبی از این دو. پس اینگونه نباشد که شما با نیم ساعت چهل دقیقه با اکتیویتیهای مختلف بچهها را خسته کنیم و یا بالعکس!
در کلاس های کودکان Repetition is the key ولی این تکرار باز هم باید متنوع صورت بگیرد و یک تغییری در آن باشد؛ اما باید بدانیم که تکرار بعضی از فعالیتها یک حس امنیت به بچهها میدهد و نباید نگران دیدن بارها و بارها یک انیمیشن و فیلم توسط دانشآموزان باشیم Cuz they gonna enjoy & learn 🙂
انواع استایل یادگیری زبانآموزان را در نظر بگیریم.
طرح درس ما باید به گونهای طراحی بشود که دانشآموزان با استایلهای یادگیری kinesthetic / visual / auditory / read & write را پوشش بدهد. با شناخت آنها و علایقشان از انواع روشها، بازیها، آهنگ، فیلم، فلش کارتها و … برای تدریس کمک بگیرید.
چگونگی تدریس آنلاین به کودکان
تدریس آنلاین به Young Learners کار بسیار چالش برانگیزی هست؛ در زیر به چند نکتهی مفیدی که باید برای بهتر برگزار کردن کلاسها در نظر بگیرید اشاره شده است.
- نهایت تایم کلاسها برای Young Learners ها 45-20 دقیقه باید باشد. (چون بچهها با 90 دقیقه پای سیستم و لبتاب و یا نگاه کردن به صفحهی کوچک گوشی یا تبلت خسته میشوند.)
- ایجاد Rapport با وقت گذاشتن برای هر دانشآموز از طریق اپلیکیشنهای اجتماعی مانند واتساپ. (مثلا با وویسهای جداگانه و یا تماس تصویری چند دقیقهای این احساس ارزشمند بودن را به آنها بدهیم و آنها را بیشتر مشتاق به یادگیری زبان کنیم.)
- در هنگام دادن Instructions / دستوالعمل یک فعالیت، از آنجایی که بچهها را رو در رو نمیبینید و آنها نیز ممکن است متوجه پروسه نشوند و یا نتوانند از بغلدستی خود کمک بگیرند و یا شاید با وجود اینترنت ضعیف به طور شفاف متوجه صحبتهای شما نشوند، در این مواقع شما میتوانید با استفاده از تسکهایی که بچهها با آن آشنا هستند کلاس را پیش ببرید و یا اینکه در اسلایدی دستورالعمل بهصورت نوشته به همراه یک مدل (در کنار صحبتهای شما و سوال پرسیدن از آنها و مطمئن شدن از اینکه همه متوجه تسک شده اند) باشد.
- از آنجایی که دانشآموز در خانه به سادگی حواسپرتی پیدا میکند، شما باید بیش از پیش سعی بر درگیر کردن آنها به درس با سوال پرسیدن از تک تک دانش آموزان (مثلا از آنها بخواهید تا رنگ و یا شی را در اتاق به شما نشان بدهند / از قبل فلشکارتهای مخصوص خود را درست کنند و نشان دهند / یا از “…Clap if” استفاده کنیدو…) و یا با یک آهنگ یا یک فعالیت فیزیکی جذاب توجه آنها را به کلاس جذب کنید.
- و در نهایت مشکل Teacher Talk Time در کلاسهای آنلاین که خیلی بیشتر از کلاسهای حضوری هست، که شما با داشتن طرح درسی کاملا فکر شده که بتواند بیشتر از بچهها حرف بکشد و group work های بیشتری داشته باشند میتوانید این مشکل را براحتی حل بکنید. شما نیز میتوانید گاهگداری از آنها بخواهید تا فعالیتی را رهبری کنند و … .
امیدوارم که این مقاله براتون مفید واقع شده باشد، منتظر نظرات ارزشمند و نکات کلیدی شما برای تدریس به این گروه در قسمت کامنت هستیم.
Source: english.com / busyteacher.org / cambridgeenglish.org